Dit wordt een lastige recensie omdat ik eigenlijk niet van plan was na mijn vorige post, die al vanuit autistisch perspectief geschreven was, ooit nog 1 letter te weiden aan autisme.
De vorige post stond zelfs hoog op de nominatie om verwijderd te worden door mij, to get it over with once and for all.
Autisme?
Weet ik niks van.

Nadat ik mezelf had gediagnostiseerd, overheerste de opluchting.
Ik kon zoveel verklaren!
En het stomme is dat ik er jaren eerder al aan had gedacht toen er meer bekend werd over ongediagnostiseerd autisme bij volwassen vrouwen.
Ik herkende toen al genoeg.
Eigenlijk heb ik me in die fase te snel laten “geruststellen”, maar ik denk dat niemand die een thuisdiagnose stelt met een artikel van de RTL nieuwssite, dat zo serieus neemt dat je op basis van alleen dat een maandenlang traject gaat inzetten.
Maar inmiddels was het jaren later, en was ik vastgelopen.
Tot iemand me er toen aan herinnerde dat ik jaren daarvoor al had gedacht aan autisme.
Bingo!

Het was raak, zoveel was zeker.
Dat ik was vastgelopen en de daarop volgende klachten, pasten naadloos op autisme.

Maar in de maanden dat ik op de wachtlijst stond voor een diagnose, stuitte ik op zoveel belangen en in mijn ogen ook onkunde, dat ik besloot het hele diagnosetraject en alle hulp af te wijzen.
Ik koos ervoor mijn mond te houden en mijn eigen dingen te gaan doen.

Deze post is een breuk met het voornemen mijn mond te houden.
Evenals het feit dat ik de vorige post heb laten staan en niet heb verwijderd.
Weet je, er is gewoon zo weinig over mijn / “ons” perspectief op de wereld.
Ik wil die post laten staan, en ik ga deze ook gewoon schrijven.
En mocht ik ondertussen toch weer per ongeluk de poort naar de hel ontdekken, nou ja, dat zie ik dan wel weer.

Misschien is het onderwerp autisme ook gewoon te belangrijk voor me.
En! En!
Ik wéét nu ook waarom ik mijn zwijgen verbreek bij de actiefilm The Accountant. En dat ik niet “bang” hoef te zijn dat ik na andere films en Netflix series over autisme ook iedere keer de behoefte ga krijgen ze te recenseren.

De Accountant is namelijk uniek.
Het is onvergelijkbaar met de films en de series waarin autisten als hele lieve mensen neergezet worden;
Wat we óók zijn!
En het feit dat er zo’n knuffel tegenbeweging is?
Chapeau, hard nodig, kom maar door.
Alles beter dan het beeld van de gevoelloze robot wat we decennialang aan onze tail hebben gehad. 

Nee, The Accountant gaat een brug of drie verder dan dat.

Ten eerste heeft The Accountant (net als alle andere autisten die ik zelf ken) een hart van goud.
Dus geloof de (Netflix) series maar; Wij zijn echt heel erg lief, en het is een verademing om in een wereld met zoveel onechtheid, iemand te ontmoeten die zo authentiek zichzelf is.
Koester ons maar!

Maar, zoals ik al zei:
De Accountant gaat verder dan dat.
Hij is niet alleen een briljant accountant, een dienst die hij aan de hoogste bieder verkoopt en een skill waarmee hij het enige echte wapen van deze tijd tot in de puntjes beheerst namelijk financiële terreur – hij is ook een getraind militair.
Een soort financiële James Bond, die zowel 15 jaar aan financiële administratie kan doorlichten in één nacht, als de moordenaars van zijn vriend onschadelijk kan maken met een steakmes uit de pizzaria.

Ik heb er lang over nagedacht waarom de autist, als je hem vergelijkt met andere mensen waar “iets” mee is, altijd buiten de boot valt.
Als je autisme ziet als een natuurlijke variatie in de populatie, wat ik doe, dan kun je het vergelijken met homoseksualiteit.

Homoseksualiteit was tot 1973 een psychiatrische stoornis, en stond tot 1986 in de DSM als “verstoring van de seksuele orientatie”.
Maar het ging om gezonde mensen, die het label ziek kregen.

Maar de vergelijking met autisten gaat niet helemaal op want het verschil is dat autisten vaak hulp nodig hebben.
Ze zijn afhankelijk van anderen voor eenvoudige dingen.

Dan zou je autisme dus beter kunnen vergelijken met verstandelijk gehandicapten (wat we niet zijn: Er zijn zelfs aanwijzingen dat de combinatie verstandelijke beperking en autisme onmogelijk is), met psychiatrisch patiënten (wat we ook niet zijn, omdat wij zo geboren zijn), of met lichamelijk gehandicapten.
Wat we ook zelden zijn, hoewel er wel aandoeningen zijn die vaker voorkomen bij autisten, zoals bijvoorbeeld bepaalde unieke hartklachten en motorische problemen. 

Maar autisten zijn gezonde mensen, met anderswerkende hersenen waardoor ze informatie anders verwerken dan niet-autisten.
Daardoor kunnen ze andere dingen, maar ze kunnen ook andere dingen niet.
Daarvoor hebben ze vaak hulp nodig, net als mensen die met een fysieke of verstandelijke beperking zijn geboren.
Dat wringt natuurlijk; Hoe kun je hulp nodig hebben als je gezond bent? 

Daarom wordt “in de volksmond” een autist die geen hulp nodig heeft een hoogfunctionerende autist genoemd, en een autist die wel hulp nodig heeft, krijgt dat bijvoeglijk naamwoord niet.
Zo wordt ook duidelijk waarom autisme, nog meer dan alle andere handicaps, een “social disability” is.
Hij is direct gelinkt aan de context, aan de maatschappij.

Social disability is een handicap die is ontstaan doordat de maatschappij is ingericht op de meerderheid van de mensen.
Niet omdat je op zich minder uit het leven zou kunnen halen, of minder gelukkig zou kunnen zijn, met jouw “aandoening”.

Handicaps zien door de bril van “social disability” in plaats van medische termen, is erg in opmars de laatste jaren.
Gehandicapten worden gehandicapt gemaakt doordat de samenleving niet op hen is ingericht.
Als 100% van de bevolking een zintuig had dat niet werkte, of een andere beperking had, dan was de samenleving zo ingericht dat iedereen, ongeacht zijn of haar beperking, er zijn weg in kon vinden.

De samenleving kan het zich veroorloven geen rekening te houden met mensen die anders zijn. Dat is al zo sinds de landbouwrevolutie toen de mens stopte met jagen, en er dorpen en steden ontstonden.
Ineens was niet iedereen meer betrokken, of zelfs nodig, om eten en drinken te vinden, en ontstonden wetenschap en kunst.
Het was het begin van wat wij beschaving noemen.

De landbouwrevolutie was het moment dat de bevolking explosief toe kon nemen, omdat de welvaart toenam.
Maar deze samenleving werd naar de behoeften van degene die werkten ingericht;
Daar begint dus al social disability.
Dat je misschien juist wél bij de jagers en verzamelaars een plek had gehad, maar in deze nieuwe samenlevingen niet meer.
De werkelijkheid waarbinnen werd gewerkt was voorspelbaarder, en daarom was er geen functie voor, of geen vanzelfsprekende aanwezigheid meer van, andersdoenden of andersdenkenden.

De landbouwrevolutie zorgde ervoor dat er een nieuwe samenleving ontstond die qua voedsel iedereen kon voorzien.
Maar tegelijkertijd had diversiteit voor het voortbestaan van de populatie haar functie grotendeels verloren.

Eenzelfde ontwikkeling kunnen we zien sinds industriële evolutie, sinds de Tweede Wereldoorlog, en de laatste slag, sinds de digitalisering;
Hoe minder mensen er hier, in Nederland, nodig zijn om het werk te doen, naar hoe minder mensen de samenleving is ingericht.
De marge is zo nauw geworden, dat allerhanden mensen ineens “patiënt” zijn geworden, die in de generatie boven mij nog gewoon hadden kunnen werken, trouwen, kinderen krijgen, enzovoorts.

Halverwege de jaren 50 was er een veel grotere diversiteit.
Er vielen veel en veel minder mensen buiten de boot, als het ging om het opbouwen van een bestaan.
En hoewel vrouwen ontslagen werden als ze gingen trouwen, en er een verzuiling was die hele volksstammen van elkaar gescheiden hield, waren er ook goede kanten aan.
Eén daarvan was dat er veel meer mensen mee konden draaien dan nu.
Er was met veel minder mensen “op papier” iets aan de hand.

Dit gold ook voor de autisten.

Terugkijkend in de geschiedenis wordt ervan uitgegaan dat alle grote wiskundigen autistisch zijn geweest. Maar ook kunstenaars.
Zelf vind ik bijvoorbeeld dat “zelfs” iemand als Picasso, vanuit de hypothese dat hij autistisch was, veel verklaarbaarder is in zijn vaak bekritiseerde gewoonte waarbij hij van intense relatie naar intense relatie ging;
Dan vanuit het idee dat hij bv een persoonlijkheidsstoornis zou hebben.
Ook Obama, van wie mensen lange tijd geopperd hebben dat hij een persoonlijkheidsstoornis zou hebben omdat hij zo charmant en tegelijkertijd onbenaderbaar was, wordt nu veel vaker als autistisch gezien als mensen proberen dat ongrijpbare te definieren.

Als je uitgaat van het idee dat iedereen die ooit op wetenschappelijk of artistiek gebied iets heeft betekend voor de mensheid, autistisch was,
zal het je nog niet meevallen om daar het tegendeel van te bewijzen.

Er zijn ook wetenschappers die zich er hard voor maken, dat we een sterker onderscheid moeten leren maken tussen autisme en hoogbegaafdheid.
Dat gaat nooit lukken.
Ze zijn precies hetzelfde.
Zowel autisten die heel veel hulp nodig hebben, als de verstrooide professoren die nooit gediagnosticeerd worden omdat hun partner de eerste behoeften voor hem of haar regelt, en de secretaresse de tweede;
Die hebben eenzelfde “diversity” in hun hersenen.
Alleen de één heeft er toevallig één waar op dat moment in de samenleving behoefte aan is, bijvoorbeeld omdat er net computers zijn uitgevonden;
En de ander heeft een diversity die wij niet begrijpen, of waar we geen communicatiemiddelen voor hebben om met hem of haar te communiceren.

Maar stel je eens voor dat hij of zij in een samenleving geboren zou zijn, waar er Shamanen waren?
Waar er contact was met de natuur, met gene zijde, en met een wereld waar de jagers en verzamelaars niet konden komen?
Zouden ze dan niet juist in gezelschap van dat ene lid van de stam, dat geen contact had met deze wereld, hun antwoorden krijgen?
Ik zie zijn of haar moeder voor me;
Van iemand die het pijnlijk vond dat haar kind geen plek had bij de dagelijkse bezigheden, naar een vrouw met aanzien omdat haar zoon of dochter de sleutel tot een heel ander universum bleek te hebben.

Nou, terug op aarde bij The Accountant, worden de zaken wat eigentijdser opgelost.

De vader van het hoofdpersonage, wil van zijn zoon iemand maken die weerbaar is, en geeft hem een Spartaanse militaire training.
Iets waar de film mee wegkomt, omdat ze aangeeft dat dit “de foute” keus was. De vader gaat in tegen het advies en aanbod van een zeer geavanceerd instituut waar ze zeer respectvol met hun bewoners omgaan.
Het zijn dan ook de laatste vijf a tien minuten van de film waarin we terugkeren naar deze plek, uit de jeugd van hoofdpersoon Christian Wolff, die deze film zijn context geven.

Die duidelijk maken waarom de keus van de vader zijn autistische zoon in een militaire vechtmachine te vormen, aan alle kanten fout was, maar waar één fout, een denkfout die ik overal in de maatschappij en in het beeld van autisten heerst tegenkom, voorkomen wordt.
De vader onderschat zijn zoon niet.
Hij twijfelt niet aan de kwaliteiten van zijn zoon.

En dat maakt The Accountant als film over autisme, uniek.
Dat maakt dat andere series of films over autisme, die zich richten op begrip over het voor niet-autisten ongemakkelijke gedrag en gewoontes van de autist, er mijlenver bij achterblijven.
The Accountant als film richt zich niet op begrip en al helemaal niet op medelijden, en portretteert de autist als een briljante en weerbare man.

Dat is niet perfect.
Dat is niet compleet.
En er is meer te vertellen over autisme, dan het stereotype van het mannelijke wiskundige genie dat zijn gevoelens niet kan uiten.

Maar The Accountant is een stuk meer empowering dan het nu in opkomst zijnde beeld uit series en televisieseries dat we alleen maar soms briljant zijn, maar dat we verder vooral heel erg onhandig en stuntelig zijn, en bij allerhande zaken hulp behoeven.
Het beeld van de knuffelautist, hoe lief het ook is, en hoe zeer ik het ook kan beamen uit mijn omgeving en natuurlijk van mezelf, is een beeld wat uiteindelijk te ééndimensionaal is om echt bevredigend te zijn voor hen om wie het gaat. 

Autisten zijn onder ons geweest, since the beginning of time.
En er zijn tijden geweest dat we zeer nodig waren, omdat diverse omstandigheden vroegen om een diversiteit in visies.
En er zijn tijden geweest, zoals nu, waarin er maar één type autist was die in popular demand was.
Dat zijn in ons tijdperk de autisten die in de IT werken.
En ik denk dat iedereen, autisten en niet-autisten, ontzettend blij is met zo’n grote groep briljante mensen, die vaak al vanaf vroeg in de pupertijd hun eigen computers bouwen.
Ik had ooit een kennis die me vertelde over een middag waarop zijn zoon vanuit zijn zitje in de winkelwagen, de weegschaal in de supermarkt had gedeprogrammeerd.
En toen hij hem vervolgens op de grond zette, er al snel vandoor ging en alle vriezers uitzette.
That shit cannot be taught!
Het moet echt in je zitten, en gelukkig leven we in een tijdperk waarin voor iedereen die affiniteit heeft met computers, een gouden toekomst is weggelegd.

Maar voor de rest?
De autistische mensen die hulp nodig hebben?
Daarvoor is het nog steeds zo belangrijk om los te komen van het idee, dat omdat ze hulp nodig hebben, ze niet hoogfunctionerend zouden zijn.

In het instituut uit The Accountant, een huiselijk landhuis met een gezellige sfeer, omschrijft de neuroloog het zo:

“What if we’ve been wrong?
What if we’ve been using the wrong tests to qualify intelligence in children with autism?
Your son is not less than.
He’s different.

Your expectations for your son may change over time.
They might include marriage, children, self-sufficiency.
They might not.

But I guarantee you if we let the world set expectations for our children,
they will start low, and they will stay there.
Maybe your son is capable of much more than we know.

And maybe, just maybe, he doesn’t understand how to tell us.
Or, we haven’t learned how to listen.”

Na de eerste fase waarin mensen bang waren van autisten, zijn we nu in de fase dat de zorg voor autisten hand in hand gaat met lage verwachtingen van wat ze kunnen.

Dat is in mijn ogen veel schadelijker voor autisten dan een actiefilm waarin een autist als een moordmachine wordt neergezet.

Het enige waar ze het over eens lijken te zijn,
is het hart van goud.

 ~Lauren

The Accountant is voor €2,99 te bekijken op Pathé thuis

Zeg maar Lauren is mijn Nederlandse blog over films.
De subscribe button van dit blog zit ergens op deze pagina, waarschijnlijk rechts.

Ik werk Engelstalig op:
Engelstalig blog
Dagboeken en erotica te koop via de BOOK SHOP

coming soon: new books

1. Reboot – a hero’s journey. Diary 2017-2020
2. I M NOT CHANGING MY FUCKING SHOW
3. Big Mistress – confessions, columns and sex advice from the other woman
4. Blote Kont- (Nederlands)
5. ALL THE THINGS – unpublished work 2010 – 2020

De beste manier om deze uitgaves te volgen is via dit blog, Facebook,
of Twitter: https://twitter.com/LSHarteveld