Dat ik dit ooit, maar dan ook OOIT, zou zeggen!
Dat ik na decennia aan gestage ontwikkeling richting de feminiene kant van opvoeding, de neiging heb met de vuist op tafel te slaan en te zeggen:
“Basta!”
Waarmee ik overigens geen recht doe aan mijn vader, want die zou niet dood gevonden willen worden door op zo’n onbeholpen manier zijn gezag te laten gelden.
Wel als spelletje.
Bij het kaarten ofzo.
Dan mag je met de vuist op tafel slaan, en schreeuwen.
Maar in het gewone leven dient men subtieler te werk te gaan, als men zijn zin door wil drijven.

Voordat jullie denken dat ik wel in mijn handjes mag knijpen met zo’n vader, laat me je direct uit de droom helpen! Mijn vader’s manier van opvoeden komt in geen enkel boek voor, en wordt in geen enkele cultuur gepredikt of aangemerkt als goed. Noch stond hij in vergelijking met mijn moeder, erg hoog in ranking als het ging om hoe hij de kinderen opvoedde.
Om te beginnen heb ik altijd het idee gehad dat hij zich helemaal niet met ons bemoeide tot we al lang en breed op de middelbare school zaten.
Ik zie nu pas dat hij ons wel degelijk zeer waardevolle lessen heeft geleerd in de kindertijd, maar dit is pas een recent inzicht.
Vanaf de pubertijd ging hij zich pas (zichtbaar) met de opvoeding bemoeien en naast dat dit rijkelijk laat was, ging het bovendien alleen maar over school en studie en over dat ik niet zwanger mocht worden want dan gooide hij mij het huis uit.
Dus op het eerste gezicht rammelde de zaak aan alle kanten.
Maar! En hier hebben we direct de eerste kwaliteit te pakken van de opvoeding van mijn vader – zijn functioneren of zijn motieven stonden niet ter discussie.
Dus ook zijn opvoedmethode was niet bespreekbaar.
Zodra iemand aan mijn vader vroeg:
“Maar waarom doe je dat nou?”
Dan antwoordde hij:
“Dat is geheim.”
Of:
“Quod licet Iovi non licet bovi”
(wat is toegestaan aan Jupiter, is nog niet toegestaan aan een rund)
Of, als hij in een toegankelijke bui was, dan glimlachte hij onder zijn snor en antwoordde triomfantelijk:
“Het antwoord is te koop.”
Kennis is macht. Dus je moet nooit informatie geven, want daarmee geef je macht uit handen. En mijn vader kon in een zéér vroeg stadium zien dat er aan zijn macht geknabbeld werd.
Een vermogen dat je tegenwoordig nauwelijks meer tegenkomt omdat we het niet meer leren.
We leren hele andere dingen.
Transparantie. Samenwerking. Eerlijkheid. Afspraken maken.
Iedere keer als ik een ouder hoor zeggen:
“Wat hebben we nou afgesproken,” dan krimp ik werkelijk ineen.
Want er is helemaal niks afgesproken. Die ouder heeft gewoon zijn of haar zin doorgedramd, onder dreigementen van God mag weten wat. Maar in plaats daar verantwoordelijkheid voor te nemen, dat je gewoon je macht laat gelden, doe je net alsof er “afspraken” gemaakt zijn, waar je kind zich aan te houden heeft.
Lekkere opvoeding, ouders van nu!
Jij stuurt je kind de wereld in met het idee dat een afspraak iets is dat je door de keel gedouwd wordt (“Kijk me aan als ik tegen je praat!”) in een situatie die jouw kind geen enkele mogelijkheid laat om weg te gaan.
Afspraken onder dwang zijn niet eens rechtsgeldig hoor!
Leer dat je kind liever!
Vanuit mijn perspectief is dus het poldermodel van opvoeden, met afspraken maken en redelijkheid en argumenten, veel meer taalgebruik om de ouders gerust te stellen dat ze geen brute machtswellustelingen zijn.
Maar ondertussen schieten de kinderen er geen fuck mee op.
En dat uitgangspunt?
Leek mijn vader zich heel goed te beseffen!
Dit kon twee kanten op gaan.
Op zijn slechtst maakte mijn vader misbruik van zijn macht. Zoals toen als hij zei dat ik het huis uitgegooid werd als ik zwanger zou worden.
Dat kan natuurlijk niet.
Maar, dat gezegd hebbende, nam hij hier wel verantwoordelijkheid voor.
Hij zei niet:
“Dat hebben we niet afgesproken.”
Nee, hij liet duidelijk merken dat hij macht over me had, en dat hij die zou gebruiken.
Vergelijkbare situaties ontstonden als het over de studie ging. Hij was riant in zijn ouderlijke bijdrage, maar dat verschafte hem ook de macht om te bepalen wat ik studeerde.
Misschien is dat niet oké, maar het was wel helder wat de prijs was van zijn financiële steun. Namelijk dat je iets ging studeren wat hij wilde.
Ik ben me dus altijd heel bewust geweest van de negatieve kanten van mijn vader’s opvoeding. Wat me trouwens niet in de weg stond om een goede relatie te hebben met hem.
Dit realiseerde ik me pas toen hij plotseling dood ging, en de mensen om me heen min of meer verwachtten dat ik allemaal onopgeloste issues met hem had.
Omdat we zo vaak woorden hadden.
Maar ik kon ze geruststellen.
Er was niets in de relatie met mijn vader wat nog opgelost had moeten worden. Het was goed geweest.
In de afgelopen jaren, heb ik wel vaker teruggedacht aan de ontzettend leuke kanten die mijn vader had. Bijvoorbeeld dat hij eten van je bord roofde.
En eigenlijk was ik toen al héél dicht bij het inzicht dat ik dus nu heb, over zijn opvoeding!
Maar dat wist ik toen nog niet.
Anyway, dat eten roven ging zo.
We waren aan het eten, hij had het al op. Dan pakte hij zijn vork en ging hij om zich heen kijken.
Wij, de rest van het gezin begonnen dan al te zuchten en te “Oh, niet weer hè?” en mijn moeder: “Ik vind dit altijd zo onrustig!”
Maar mijn vader liet zich daar absoluut niet door van de wijs brengen.
De grote snor kon niet verbergen dat hij aan het lachen was.
“Van wie zal ik eens…. gaan roven!”
En dan volgde geschuif met borden, armen eromheen, territoriaal gesnauw.
Soms roofde hij wat, soms niet.
Het ging hem vooral om het spel. Dat hij zei: “Kijk daar eens wat een grote vogel!” En dat wij daar natuurlijk niet intrapten, maar hij had er een lol van.
Overigens heb ik bij mijn opa een keer meegemaakt dat we met zes kleinkinderen bij hem pannenkoeken aan het eten waren, tot één nichtje beweerde dat ze net nog een pannenkoek had.
En nu niet meer.
Na minutenlang alle scenario’s uitgedacht te hebben – en een profiel match met al onze ouders uit deze tak, want bij iedereen thuis bleek geroofd te worden – trokken we als groep de conclusie dat opa het gedaan had.
Opa ontkende in alle toonaarden, maar hij moest tegelijkertijd zo lachen dat we zeker wisten dat hij het was.
Anyway, de reden dat ik enige tijd geleden weer over dat roven ging nadenken, en dat dat zo grappig was bij papa, was dat ik er namelijk keer op keer achter kom dat ik een gigantische hekel heb aan eten delen.
Waardoor ik wel moest nagaan:
“Hoe kan het dat ik een hekel heb aan eten delen, en tapas, en mandjes brood of friet voor de hele tafel? Terwijl ik eten roven heel erg grappig vind?”
En toen realiseerde ik me, dat papa door eten te roven, erkende dat het eten niet van hem was!
Hij erkende grenzen, en dat hij geen recht had op dat eten.
En vervolgens ging hij een spelletje spelen waarbij wij onze grenzen moesten bewaken!
Fantastisch!
Wat een man!
Dat je je kinderen leert dat rechten hebben één is, maar dat je ze moet verdedigen! Want de wereld is vol met mensen die de kaas van je brood eten als je niet oplet!
Zo diep dacht ik daar de eerste keer niet over na, maar wel dat ik zag dat mijn vader’s roven, in beginsel een erkenning bevatte van onze grenzen.
En daarmee zeer waardevol was.
En nu, sinds een gesprek met een vriend die een zoon heeft waar regelmatig geen land mee te bezeilen is, zie ik pas dat het roven deel uitmaakte van een opvoeding waar this day and age, een gigantische behoefte aan is!
Dat boek zou The Lost Skill of Dominant Parenting moeten heten!
En ik ga dat boek niet schrijven, want daar ben ik te lui voor. En in-all-fairness: die mensen met kinderen die zoeken het wat mij betreft zelf maar lekker uit.
Maar ik zal je nu alles vertellen wat ik weet!
Deze post is vermoedelijk de enige die ik er in mijn hele leven aan zal weiden, dus als jij niet zo’n machteloze ouder van nu wilt worden, maar gewoon net als mijn vader het zelf leuk wilt hebben én nog 17 jaar na je dood met uiterst warme gevoelens herinnerd wilt worden?
Let dan goed op.
I wil say this only once.

regel 1: bescherm de rechten van het kind

Ik ben gedoopt met de rechten van het kind, van de Verenigde Naties, zoals die op 26 november 1959 door de Verenigde Naties zijn vastgelegd. Deze zijn op een hele mooie manier opgeschreven, in mijn doopboekje.
Het zou te ver gaan ze hier allemaal over te tikken, maar ik heb een andere versie gevonden op internet.

1. non-discriminatie: alle rechten gelden voor alle kinderen
2 kinderen hebben recht op bijzondere bescherming om zich te kunnen ontwikkelen
3. ieder kind heeft recht op een naam en nationaliteit
4. ieder kind heeft recht op sociale zekerheid en gezondheidszorg, waaronder prenatale zorg
5. kinderen met een handicap hebben recht op bijzondere zorg
6. ieder kind heeft recht op liefde, begrip en ouderlijke zorg
7. ieder kind heeft recht op onderwijs
8. kinderen hebben prioritair recht op hulp
9. ieder kind heeft recht op bescherming tegen mishandeling, uitbuiting en kinderarbeid
10 ieder kind heeft recht op een opvoeding tot begrip en verdraagzaamheid, vrede en vriendschap.

Ik ben er heel lang verbaasd over geweest dat mijn vader, met wat ik toen nog een volstrekt onverantwoorde manier van opvoeden vond, zo’n bewust manifest aan het begin van mijn prille leventje erbij had gehaald.
Dat er überhaupt zoveel moeite was gestopt een doop te organiseren, terwijl mijn ouders eigenlijk niet meer katholiek waren.
Ik werd dan ook gedoopt door de studentenpastoor, boven de put bij ons in de achtertuin.
Maar de dienst, vastgelegd en voorbereid in het boekje, zat als een dijk in elkaar.
Het was meer dat ik dacht:
“Hoe kun je er in vredesnaam later zo n potje van maken, als je zo bewust begonnen bent? ”
Het heeft me dus tot nu gekost om in te zien dat mijn vader er werkelijk allerminst een potje van heeft gemaakt. En dat zijn manier van opvoeden niet alleen de rechten van het kind tot in zijn diepste wezen belichaamde:
Maar dat hij echt een voorbeeldfunctie zou kunnen hebben, voor al die ouders die na decennia opvoedkundige ontwikkeling, er inmiddels wél een potje van gemaakt hebben.
Je ervan bewust zijn dat je kind ongelofelijk kwetsbaar is, en dat er maar bar weinig voor nodig is om zijn of haar rechten met voeten te treden?
Dat jij in de eerste plaats de hoeder bent, van de rechten van je kind.
Dat is de eerste stap naar verantwoord dominant ouderschap.

regel 2: de eerste keus is of je er bent 

Deze is HUGE!
Oh my God…. ik kan niet genoeg benadrukken dat dit is waar het begint!
Weet je nog dat ik zei dat mijn vader nooit een gesprek over zijn functioneren toe zou staan? Omdat hij besefte dat door überhaupt het gesprek aan te gaan ergens over, je al met 1-0 achter staat?
Hij deed dat ook met ergens verschijnen. Hij koos er dan ook vaak voor helemaal niet te verschijnen.
Hij was niet op verjaardagen, en deed niet aan sociale activiteiten als hij er geen zin in had. En als hij onverhoopt toch ergens terecht kwam waar hij niet wilde zijn, dan ging hij achter de krant zitten.
Mensen denken dat de telefoon mensen asociaal heeft gemaakt.
Nou, mijn vader had geen telefoon nodig hoor.
Die kon zelfs zonder krant nog uitstralen dat hij ergens niet wilde zijn. En dat hij niet aangesproken kon worden.
Hij had ook altijd een nagelknipper bij zich, zodat hij op zijn gemak zijn nagels schoon kon maken als teken dat hij er niet was voor de gezelligheid.
Maar hij begreep dat een eerste keus altijd is:
Of je er überhaupt bent.
Dat je op het moment dat je een gesprek aangaat, of naar een bijeenkomst gaat of wat dan ook, dan staat het direct 1-0 achter voor jou.
Want je bent er al.
En het is deze vrijheid, waar door de polder-overleg-alles-bespreekbaar-transparantie-cultuur aan geknabbeld wordt!
Ik kreeg dus pas zo’n duidelijk beeld van de kwaliteit van de opvoeding van mijn vader, toen de vriend met de zoon met woede uitbarstingen, vertelde wat door de omgeving gedaan wordt om zijn zoon tegemoet te komen.
Ik hoorde duizenden goede bedoelingen, maar ik kon me ineens de woede van de jongen heel goed voorstellen!
Want weet je wat ze over het hoofd zagen?
Dat de jongen er helemaal niet wilde zijn.
Hij wilde niet betrokken worden bij dingen, hij wilde met rust gelaten worden!
“Ze” hadden een aanpak voor ogen, waarbij de vrijheid van de jongen om zich aan alles te onttrekken, niet gerespecteerd werd.
Dus dat advies gaf ik mijn vriend:
“Zorg dat je zoon nooit gedwongen wordt in gezelschap te zijn.
Dat het zijn KEUS is, of hij bij de groep gaat zitten of niet.
Want hij vecht voor zijn recht om zelf te bepalen waar hij wil zijn.”
En terecht, uiteraard.
Mijn beide ouders hebben altijd gerespecteerd als ik iets niet wilde, en ze vonden het ook heel grappig als ik ook als kind al, volwassenen die iets van mij wilden afwees.
“Wij kunnen zelf al lezen!” zei ik tegen een bezoekende hoogleraar die ons een verhaaltje voor wilde lezen.
En ik hoefde ook nooit kusjes te geven, handjes te geven, of aanwezig te zijn, als ik dat niet wilde.
Dat bracht hen regelmatig in de problemen, bijvoorbeeld als ik bij opa niet mee wilde naar de kerk omdat we thuis ook niets Katholieks deden, maar toch hebben ze dat recht nooit van me afgenomen.
Wat me brengt bij nummer 3.
De methodiek hoe je wel iets van je kinderen gedaan krijgt.

regel 3: de wet van de tegengestelde belangen

Een andere titel van regel 3 zou kunnen zijn: alles is te koop.
Ik bedoel dat niet letterlijk.
Het was niet alsof onze vader ons omkocht, tenminste niet in de zin van: “Hoeveel kost het om jou je huiswerk te laten maken.”
Geld was geen taboe, dus er werd wel betaald voor klusjes doen, zoals de tuin doen of schilderen. Dingen waar ze anders iemand anders voor hadden ingehuurd.
De meest vernuftige manier van het gebruik van geld, ging trouwens in de vorm van subsidies! We konden subsidie krijgen als we iets cultureels gingen doen!
Dus als we naar Amsterdam gingen om naar een museum te gaan, dan werd de reis betaald, en het museum (nou ja, ik had geloof ik CJP maar je begrijpt t).
En als we onze reis goed planden, dan konden we daarna nog de stad in, waar het ons natuurlijk om te doen was.
Niet om Vincent van Gogh.
Volgens mij was er ook een soort overhoring om te kijken of je wel naar het museum was geweest.
Maar “alles is te koop” of subsidie geven, is een uitvloeisel van het principe van de tegengestelde belangen.
Waar een poldermodel en overlegcultuur ervan uitgaat dat je je moet verdiepen in elkaars standpunten, werd er bij ons thuis van uitgegaan dat iedereen zijn eigen agenda had.
En dat het spel was om het zo te spelen, dat andere mensen toch iets voor je gingen doen!
De “Nee” werd dus erkend!
En het spel was er een Ja van te maken, zonder geweld te gebruiken, of te zeggen “Omdat ik het zeg” ofzo.
Dat zou mijn vader te laag gevonden hebben.
Een regelmatig terugkerende conversatie, waarin ik de wet van de tegengestelde belangen leerde, was deze:
Vader:
“Ik heb een voorstel. Is het aangenomen?”
Kind:
“Nou dat weet ik niet. Dan moet ik toch eerst weten wat het voorstel is.”
Vader:
“Ja… het voorstel is geheim. Maar het is een heel goed voorstel.”
Kind:
“Nou het is niet aangenomen.”
Vader:
“Oh, wat jammer. Anders zouden we nu naar de dierentuin gaan.”
Kind:
“Ik geloof er niks van. Dat zeg je maar.”
Vader:
“Nee hoor. Dat zouden we echt doen. Maar ja, nu is het voorstel al afgewezen.”
Als ik het voorstel wel aannam, dan was het uiteraard iets heel stoms.
Ik moet een jaar of 9 zijn geweest toen ik op een dag zei:
“Je moet het voorstel eerst opschrijven op een briefje. Zodat ik weet dat je het niet kan veranderen.”
Mijn vader schreef het voorstel op, en vouwde het briefje weg.
Ik:
“Nou het is niet aangenomen. Wat staat erop?”
Er stond op: “Ga een fles Spa halen.”
Ik was blij dat ik dat stomme voorstel niet had aangenomen, maar weet nog dat mijn vader er enorm veel schik in had. Dat begreep ik niet.
Hij had toch verloren?
Maar zijn dochter zou zich de kaas nooit van het brood laten eten.
Haar aanwezigheid of deelname zou niet vanzelfsprekend zijn.
En ze zou afspraken op papier laten vastleggen.
Ook met machtige mannen.
Hij had alles gewonnen, wat hij wilde winnen.

~Lauren

Wat vader doet is altijd goed verschijnt dit jaar in het eerste boek onder mijn eigen naam:
Blote Kont
Verhalen over mannen, macht en dagjes uit

LS Harteveld Facebook

LS Harteveld Twitter

en ik zit op Linkedin!