Categorie: film

“Waar eerdere generaties, hun homoseksualiteit associeerden met eenzaamheid en sociale uitsluiting, liep onze seksuele ontwikkeling hand in hand met de dood.”
Slate,  AIDS, It, and the Horror of the 1980s

Achteraf is het vreemd dat het zo vaak goed ging.
Dat niet elk doktertje spelend kind, ontwakende lesbische puber, en ieder heteroseksueel meisje dat niet kon wachten tot ze eindelijk ontmaagd zou worden, fobisch werd bij de gedachte aan “aids”(let op mijn kleine letters).
Because it wasn’t for lack of trying.

Want wie nu terugkijkt naar de bloedbespatte folders over AIDS voorlichting in de jaren ’80, kan niet anders dan concluderen dat er niet bepaald zachtzinnig te werk werd gegaan.

een gruwel scenario

In de jaren 80, ver voor er medicijnen kwamen die echt werkten, leden aids patiënten afschuwelijk.
De ziekte was pas net ontdekt, en greep razendsnel om zich heen in de gay community.

Een diagnose betekende een doodsvonnis, een fysieke lijdensweg én een aandoening die het uiterlijk aantastte. De patient werd mager, kreeg een specifieke vorm van huidkanker, met vlekken die zich snel vermeerderden, en stierf meestal aan een longontsteking.
Het was een scenario uit een horrorfilm.

En de enige bijdrage uit wetenschappelijke hoek was een aan dweperij grenzende ophemeling over het talent van het virus zich aan alle omstandigheden aan te passen, en razendsnel van vorm te veranderen.
Wat ze in het Slate artikel dat ik hierboven aanhaalde, shape shifting noemden. Een eigenschap die iedere hoop op de vondst van een snelle remedie de grond in boorde.
Het aids virus was zoals de clown uit “It”;
Vermomd als iets alledaags, maar in werkelijkheid een bovennatuurlijke entiteit, die niet gebonden was aan aardse wetten.

Zoals de clown uit It niet gepakt kan worden door politie, of een rechtssysteem, zo kon het aids virus niet gepakt worden met de medische kennis die op dat moment beschikbaar was.
Wie ziek werd zou eerst ondraaglijk lijden en daarna doodgaan.

Het hiv virus was een reëel gevaar voor homoseksuele mannen, maar vanuit voorlichting werd het idee gevoed dat we allemaal direct gevaar liepen en deze ziekte zich snel zou uitbreiden naar heteroseksuelen.
Ik heb later gelezen dat er financiële motieven zaten achter dit bewust overdrijven van de kans op een pandemie.

De angst voor besmetting met hiv, “It” dus, werd niet alleen verspreid onder bevolkingsgroepen die er waarschijnlijk nooit mee te maken zouden krijgen.
Er werd bovendien geen middel geschuwd.
De voorlichting was gewetenloos.

BETOVERD

Er is een aspect uit de boeken, en de films over It, waar alle analyses het over eens zijn: De hele stad Derry is behekst.
Het monster It leeft in het riool, het voedt zich met de angst van zijn slachtoffers vlak voor hij ze vermoord. Maar om aan zijn behoeftes te voldoen, moet hij de hele stad betoveren, manipuleren, en naar zijn hand zetten om een gestage stroom kleuters en kinderen in zijn riool te lokken.
Daarom zijn de volwassenen, inclusief alle ouders, in het stadje Derry onbetrouwbaar, corrupt, of op zijn minst ongeïnteresseerd.

Er is niemand die onderzoek doet, of een buurt mobiliseert om de stroom aan vermiste kinderen en dramatische incidenten te verklaren of nieuwe gevallen te voorkomen.
Sterker nog; de kwaadaardigheid van It verplaatst zich in de geest van deze volwassenen en zij worden zijn helpers.

Omdat de kinderen thuis geen veilige omgeving hebben, moeten ze hun steun zoeken bij elkaar, en worden ze de buitenwereld ingejaagd.
Dichter bij It.
En dit is precies wat er in de jaren 80 gebeurde als het om voorlichting ging over aids; Het werd alleen maar erger.

In de greep van het monster

Laat ik van tevoren zeggen dat ik denk, weet, ervan overtuigd ben dat, iedereen in de jaren 80 naar eer en geweten heeft gehandeld.
Uit Amerika hoor je nog wel eens verhalen over christenen die geloofden dat aids een straf van God was voor homoseksualiteit, maar deze gedachtegang heb ik zelf in Nederland niet echt gemerkt.

Nu was ik natuurlijk een heteroseksuele puber in de jaren 80, dus ik kreeg niet alles mee.
Maar ik heb toch echt een positief genoeg mensbeeld om ervan uit te gaan dat toen de Rutgers Stichting, MTV, het AIDS fonds, Postbus 51 en alle andere instellingen, hun Offensief van Angst, Bloed en uitgemergelde patienten over de Nederlandse pubers uitstortten ze dit deden met de beste bedoelingen.

Dat ze echt dachten dat ze een zinvolle bijdrage leverden aan onze seksuele ontwikkeling met folders met AIDS in bloedspatten geschreven.
Vol dingen waar hele kleine risico’s aanzaten of waar geen duidelijkheid over was, en die je dus alleen kon proberen op straffe van aids.
Er ging op geen enkele wijze een geruststellende werking vanuit.
We konden allemaal doodgaan aan seks.

En ik neem ze die aanpak niet kwalijk maar dat is vooral omdat ik ervan overtuigd ben dat de volwassenen in de jaren 80 zichzelf niet waren; Ze waren in de greep van hun eigen angst.
Ze handelden vanuit alle restanten van hun eigen homofobie en als terugslag op hun eigen onverwerkte angst voor tienerzwangerschappen. Ze gaven de rekening door die zij zelf gepresenteerd hadden gekregen op avontuurlijk swingers gedrag in de jaren 70;
Resistente of niet behandelbare soa’s die menig open huwelijk weer snel potdicht metselde met schaamte.

Ze waren ondanks hun vrije gedrag in de jaren 60 en 70, zelf weer bang geworden voor alles wat met seks te maken had.
Ze waren in de greep van It.

Dovemansoren

De afgelopen tien jaar heb ik regelmatig gehoord over Amerikaanse homoseksuelen die decennia lang geen seks hebben gehad, omdat ze fobisch waren om besmet te raken.
Maar in de jaren 80 en 90 kende ik zelf niemand die zich er een strobreed door in de weg liet liggen.

Het leek wel alsof de miljoenen die er in voorlichting en weinig constructieve bangmakerij werden gepompt, totaal geen vat hadden op Nederlandse pubers. Het was alsof ze beschermd werden door een goede fee, die er een counter spell over had gelegd, waar geen enkele vorm van media doorheen kwam.
Een beetje zoals Gandhalf die de Balrog van Mordor tegenhoudt;
“You shall not pass!”

De angst voor It heeft dankzij een fee, grijze tovenaar of ander mechanisme dat ik nog steeds niet begrijp, veel minder jaren 80 pubers in zijn greep gekregen, dan dat ik logisch had gevonden.
Maar wat het ook was dat mijn leeftijdsgenoten heeft beschermd;
Bij mij werkte het helaas niet.

THE GIRL WHO HEARD…

Ik werd fobisch voor aids.
Nog voordat ik ontmaagd was, want ik had orale seks, en dit bracht risico’s met zich mee.
Mijn ouders lichtten me voor met die bewuste bloedfolders, en ik begreep daaruit dat ik geen risico’s mocht nemen.
Ik moest “het veilig doen.”

Dus kreeg ik iedere keer na orale seks -ook als hij niet klaarkwam – paniekaanvallen omdat ik risico had gelopen.
Soms hield het weken aan.

Ondertussen hadden mijn klasgenoten gemeenschap zonder condoom. Omdat ze een vast vriendje hadden en ze hadden gevraagd of hij of zij wat had.
Nou en die zei “nee”.
Ik schudde mijn hoofd bij zoveel onwetendheid.
Net zoals de film It, zag ik het monster, en mijn klasgenoten zagen It niet.

De volwassenen in mijn leven zagen het monster wel, maar zij hadden me gewaarschuwd.
En ik had niet naar ze geluisterd dus naar hen kon ik ook niet toe.

Om een voorbeeld te geven dat volwassenen niet in staat waren boven hun eigen angsten uit te stijgen;
In de jaren 90 heb ik hulp gezocht voor mijn aidsfobie bij een psycholoog die me eerder heel goed geholpen had. Ik zat al sinds mijn 17e in vaste relaties, mét condoom, en ik vond dat het tijd werd mijn fobie aan te pakken. Maar ik kreeg daar te horen dat het was juist goed dat ik zo bang was voor aids.

Meer nog dan mijn angst voor aids bevestigde de psycholoog wat ik altijd al had geweten;
Er was niemand om mee te praten.
Ik was helemaal alleen, met It.

bedrieglijk simpel

Uiteindelijk is het verhaal van mijn aids fobie, mijn eerste boek geworden; Mango. Een coming of age novelle over een meisje in de jaren 80, dat gefascineerd is door seks en een voorkeur heeft voor homoseksuele mannen. Door haar angst voor aids is ze niet in staat toe te geven aan haar verlangens. 
Pas als ze in de dertig is, gooit ze het juk van de angst van zich af.

Ik heb Mango bedrieglijk luchtig gehouden.
Op elke pagina staat wel een grapje, of leuk weetje. Brad Pitt komt nog langs, en de spannende mannen uit mijn verleden hebben een glansrol gekregen.
Het is absoluut geen gewichtig of zielig boek.
De vertelstijl doet nog het meest denken aan Het Grote Boek van Madelief, van Guus Kuijer; korte verhaaltjes in simpele woorden.

Er zijn verschillende keren geweest dat ik dacht; “Dit kan echt niet!”
Het angstzweet brak me uit.
Niet omdat ik weer bang werd voor It, maar omdat ik de vertelstijl zo kinderachtig vond, dat ik vreesde dat ik mezelf belachelijk zou maken.

Maar als ik dan dacht aan hoe eenzaam ik me had gevoeld, en hoe aids in de jaren 80 en 90 niet alleen op mij, maar voor hele volksstammen is gebruikt als methode voor manipulatie en onderdrukking, dan dacht ik;
Het is precies zoals het moet zijn.
Mango is de perfecte counter spell voor It.

~Lauren

Zeg maar Lauren is mijn Nederlandse blog over films. De subscribe button van dit blog zit ergens op deze pagina, waarschijnlijk rechts.

Ik werk Engelstalig op: Engelstalig blog

Dagboeken en erotica te koop via de BOOK SHOP

De beste manier om deze uitgaves te volgen is via dit blog,
Facebook,
of Twitter:
@LSHarteveld